Δευτέρα 26 Μαρτίου 2012
Σάββατο 3 Μαρτίου 2012
ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΟ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ - ΛΑΪΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ
Δύο Κύκλοι Μελωδιών σε στίχους Μάνου Ελευθερίου-Μιχάλη Μπουρμπούλη
Τα «ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΟ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ» και τα «ΛΑΪΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ» είναι δύο έργα που χαρακτηρίζουν έντονα την καλλιτεχνική μου όψη. Τα αναφέρω σαν έργα, ενώ αποτελούνται από τραγούδια - κύκλοι μελωδιών, γιατί θέλω να υπενθυμίσω και να υπογραμμίσω την ενοποιημένη τους μορφή, αφού μία κεντρική μουσική ιδέα διαχέει, διαπερνά και καθορίζει το κλίμα και το ύφος του μουσικού αποτελέσματος.
Με αφορμή την καταλυτική μορφή του Μακρυγιάννη, όπως τη γνωρίσαμε μέσα από τα Απομνημονεύματά του, επιχειρήθηκε ένα κέντημα, ένα ψηλάφισμα μουσικής και λόγου, σε εκείνο το βαθύ συναίσθημα που συνοψίζεται σαν ο μεγάλος καημός του ελληνισμού. Το παράπονο και οι πληγωμένες προσδοκίες, γιατί οι καταστροφές, τα χάσματα και οι τραγωδίες από την πρώτη Ρωμαϊκή περίοδο και μετά ήσαν μεγάλες, με χειρότερη την Τουρκική Κατοχή. Αυτό λοιπόν το αδιαμόρφωτο για την τύχη του Γένους συναίσθημα, βγαίνει ολοκάθαρο όσο σε κανένα άλλο κείμενο αγωνιστή του ‘21, μόνο στην ανεπανάληπτη γραφή του Μακρυγιάννη.
Εμείς, εννοώ οι καλλιτέχνες της γενιάς μου, εκείνα τα χρόνια στα τέλη του ’70 ήμασταν νέοι. Είχαμε αφήσει πριν από λίγα χρόνια πίσω μας τη Δικτατορία και επιχειρούσαμε την κίνηση προς τα εμπρός, αφού πρώτα ανακαλύπταμε, ρίχνοντας μια άλλη ματιά δημιουργικής αυτογνωσίας, τις αληθινές, πνευματικές και αγωνιστικές μορφές του Ελληνισμού. Εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκε ότι είχαμε δίκιο. Ανατρέχοντας στα ζωντανά σύμβολα της φυλής μας και στις λαϊκές μας παραδόσεις, καθαρίσαμε αφενός το πρόσωπο της χώρας από τα ψεύτικα μαλάματα των πατριδοκάπηλων συνταγματαρχών, που το είχαν ασχημύνει και παραμορφώσει, και από την άλλη, μέσα από τα σύγχρονα και υγιή καλλιτεχνικά μας φίλτρα, δώσαμε μουσικές και τραγούδια που αγαπήθηκαν βαθιά.
Τα τραγούδια στα «Γράμματα στο Μακρυγιάννη» δεν είναι δύσκολα. Είναι απλά. Το άρωμά τους όμως σπάνιο. Ευωδιάζει σαν Απολλώνιο αεράκι που φυσά ελαφρά πάνω από το σώμα της πατρίδας και μας φέρνει μνήμες και γλυκιά απροσδιόριστη νοσταλγία, που δε γνωρίζουμε αν αφορά το παρόν, το παρελθόν που δε ζήσαμε, ή και τα δύο μαζί.
Τα τραγούδια αυτού του μελωδικού κύκλου τα τραγούδησαν αρκετοί και άξιοι τραγουδιστές, με προεξάρχοντες τον Καλογιάννη και την Πρωτοψάλτη. Αμέτρητες χορωδίες τα συμπεριέλαβαν στο πρόγραμμά τους. Τα έπαιξαν ορχήστρες. Αλλά το πιο θαυμαστό είναι ότι τα τραγούδησαν και τα τραγουδούν στις φιλικές και οικογενειακές συγκεντρώσεις τους οι απλοί άνθρωποι με τον αυθορμητισμό της εκλεκτής συντροφιάς, όταν κάποιος από την παρέα πιάνει μία κιθάρα, ένα ακορντεόν ή ένα μπουζούκι για να δώσει τον τόνο και να απογειωθεί η αυτοσχέδια χορωδία. Και αυτό γίνεται αδιάκοπα τόσα χρόνια. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη ικανοποίηση και τιμή για ένα συνθέτη.
Τα "Λαϊκά Προάστια" κινούνται και αυτά στον ίδιο καλλιτεχνικό προβληματισμό, αν και η εκκίνησή τους είναι εντελώς διαφορετική.
Η μουσική μου εδώ, μετατοπίζεται στην περιοχή του λαϊκού τραγουδιού, για να εξυμνήσει τους αδικημένους των λαϊκών συνοικιών, και να φιλοτεχνήσει με ήχους, εικόνες από τη ζωή τους.
Δεν ήταν τότε, όπως είναι σήμερα το Πέραμα, η Νίκαια, τα Ταμπούρια, ο Κορυδαλλός, η Δραπετσώνα, το Περιστέρι και ο Πειραιάς. ΄Όταν στα 1968 νέο παιδί, εγκατέλειπα για την Αθήνα τους φωτεινούς σταφιδόκαμπους του χωριού μου, και αναγκασμένος για να σπουδάζω, εργαζόμουν στις εγκαταστάσεις της ΒΡ στο Πέραμα, εκεί γνώρισα έναν άλλο κόσμο που δεν είχα φανταστεί. Ήταν ο κόσμος των λαϊκών προαστίων. Μια γκρίζα εικόνα μέσα σε απαλή ομίχλη κάλυπτε όλη την κίνηση αυτού του κόσμου. Ταλαιπωρημένα πρόσωπα που κινούσαν για το μεροκάματο. Ανήλιαγα εργοστάσια. Σκονισμένοι δρόμοι και πλατείες. Λεωφορεία που αγκομαχούσαν από στάση σε στάση. Φτώχεια και εγκατάλειψη συνόψιζαν μέσα μου ένα μακρύ παράπονο και μια απαρηγόρητη απελπισία. Έξοχα αποτυπώνεται αυτή η μελαγχολική ακινησία στον πίνακα της Χαρίκλειας Μυταρά, που κοσμεί το εξώφυλλο. Μέχρι τότε μεγαλωμένος σε ελεύθερο αγροτικό περιβάλλον, ένοιωθα με διαφορετικό τρόπο τις δυσκολίες της ζωής, γιατί αυτά εκεί, τα αντιστάθμιζε και τα εξουδετέρωνε η ομορφιά της φύσης και το άπλετο φως του Ολύμπιου τοπίου. Εδώ γνώριζα μια άλλη ζωή, που δυσκολευόμουν να προσαρμοστώ μαζί της.
Όταν λοιπόν ο Μπουρμπούλης στις αρχές του 1980 μου διάβασε τους στίχους του, λίγα πράγματα είχαν αλλάξει σε αυτές τις περιοχές και εγώ δεν είχα ξεχάσει τίποτα από εκείνα τα χρόνια. Θυμάμαι ρίχτηκα με μεγάλο κέφι στην δουλειά, έτσι που μέσα σε λίγο χρόνο είχα ετοιμάσει όλα τα τραγούδια. Η επιλογή της Μπέλλου, πιστεύω, ήταν εύστοχη. Ερμήνευσε τα Λαϊκά Προάστια με τρόπο συγκλονιστικό, κομίζοντας εκείνο το δραματικό και συνάμα τραγικό στοιχείο της φωνής της, που είχε κατακτήσει στα ώριμα χρόνια του βίου της.
Περιέγραψα τις αφορμές τις αιτίες και τους λόγους, που επέδρασαν ευεργετικά μέσα μου, ώστε να γράψω αυτή τη μουσική για τα Γράμματα στο Μακρυγιάννη και τα Λαϊκά Προάστια. Υπήρξα τυχερός γιατί ξεκίνησα την καλλιτεχνική μου πορεία σε γόνιμες και φορτισμένες εποχές, που αναγνώριζαν και ανταποκρίνονταν στα σήματά μας.
Ηλίας Ανδριόπουλος
Φεβρουάριος 2012
Απόσπασμα από το βιβλίο «ΑΝΤΙΗΧΗΣΕΙΣ» εκδ. Μαΐστρος
Δύο Κύκλοι Μελωδιών σε στίχους Μάνου Ελευθερίου-Μιχάλη Μπουρμπούλη
Τα «ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΟ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ» και τα «ΛΑΪΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ» είναι δύο έργα που χαρακτηρίζουν έντονα την καλλιτεχνική μου όψη. Τα αναφέρω σαν έργα, ενώ αποτελούνται από τραγούδια - κύκλοι μελωδιών, γιατί θέλω να υπενθυμίσω και να υπογραμμίσω την ενοποιημένη τους μορφή, αφού μία κεντρική μουσική ιδέα διαχέει, διαπερνά και καθορίζει το κλίμα και το ύφος του μουσικού αποτελέσματος.
Με αφορμή την καταλυτική μορφή του Μακρυγιάννη, όπως τη γνωρίσαμε μέσα από τα Απομνημονεύματά του, επιχειρήθηκε ένα κέντημα, ένα ψηλάφισμα μουσικής και λόγου, σε εκείνο το βαθύ συναίσθημα που συνοψίζεται σαν ο μεγάλος καημός του ελληνισμού. Το παράπονο και οι πληγωμένες προσδοκίες, γιατί οι καταστροφές, τα χάσματα και οι τραγωδίες από την πρώτη Ρωμαϊκή περίοδο και μετά ήσαν μεγάλες, με χειρότερη την Τουρκική Κατοχή. Αυτό λοιπόν το αδιαμόρφωτο για την τύχη του Γένους συναίσθημα, βγαίνει ολοκάθαρο όσο σε κανένα άλλο κείμενο αγωνιστή του ‘21, μόνο στην ανεπανάληπτη γραφή του Μακρυγιάννη.
Εμείς, εννοώ οι καλλιτέχνες της γενιάς μου, εκείνα τα χρόνια στα τέλη του ’70 ήμασταν νέοι. Είχαμε αφήσει πριν από λίγα χρόνια πίσω μας τη Δικτατορία και επιχειρούσαμε την κίνηση προς τα εμπρός, αφού πρώτα ανακαλύπταμε, ρίχνοντας μια άλλη ματιά δημιουργικής αυτογνωσίας, τις αληθινές, πνευματικές και αγωνιστικές μορφές του Ελληνισμού. Εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκε ότι είχαμε δίκιο. Ανατρέχοντας στα ζωντανά σύμβολα της φυλής μας και στις λαϊκές μας παραδόσεις, καθαρίσαμε αφενός το πρόσωπο της χώρας από τα ψεύτικα μαλάματα των πατριδοκάπηλων συνταγματαρχών, που το είχαν ασχημύνει και παραμορφώσει, και από την άλλη, μέσα από τα σύγχρονα και υγιή καλλιτεχνικά μας φίλτρα, δώσαμε μουσικές και τραγούδια που αγαπήθηκαν βαθιά.
Τα τραγούδια στα «Γράμματα στο Μακρυγιάννη» δεν είναι δύσκολα. Είναι απλά. Το άρωμά τους όμως σπάνιο. Ευωδιάζει σαν Απολλώνιο αεράκι που φυσά ελαφρά πάνω από το σώμα της πατρίδας και μας φέρνει μνήμες και γλυκιά απροσδιόριστη νοσταλγία, που δε γνωρίζουμε αν αφορά το παρόν, το παρελθόν που δε ζήσαμε, ή και τα δύο μαζί.
Τα τραγούδια αυτού του μελωδικού κύκλου τα τραγούδησαν αρκετοί και άξιοι τραγουδιστές, με προεξάρχοντες τον Καλογιάννη και την Πρωτοψάλτη. Αμέτρητες χορωδίες τα συμπεριέλαβαν στο πρόγραμμά τους. Τα έπαιξαν ορχήστρες. Αλλά το πιο θαυμαστό είναι ότι τα τραγούδησαν και τα τραγουδούν στις φιλικές και οικογενειακές συγκεντρώσεις τους οι απλοί άνθρωποι με τον αυθορμητισμό της εκλεκτής συντροφιάς, όταν κάποιος από την παρέα πιάνει μία κιθάρα, ένα ακορντεόν ή ένα μπουζούκι για να δώσει τον τόνο και να απογειωθεί η αυτοσχέδια χορωδία. Και αυτό γίνεται αδιάκοπα τόσα χρόνια. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη ικανοποίηση και τιμή για ένα συνθέτη.
Τα "Λαϊκά Προάστια" κινούνται και αυτά στον ίδιο καλλιτεχνικό προβληματισμό, αν και η εκκίνησή τους είναι εντελώς διαφορετική.
Η μουσική μου εδώ, μετατοπίζεται στην περιοχή του λαϊκού τραγουδιού, για να εξυμνήσει τους αδικημένους των λαϊκών συνοικιών, και να φιλοτεχνήσει με ήχους, εικόνες από τη ζωή τους.
Δεν ήταν τότε, όπως είναι σήμερα το Πέραμα, η Νίκαια, τα Ταμπούρια, ο Κορυδαλλός, η Δραπετσώνα, το Περιστέρι και ο Πειραιάς. ΄Όταν στα 1968 νέο παιδί, εγκατέλειπα για την Αθήνα τους φωτεινούς σταφιδόκαμπους του χωριού μου, και αναγκασμένος για να σπουδάζω, εργαζόμουν στις εγκαταστάσεις της ΒΡ στο Πέραμα, εκεί γνώρισα έναν άλλο κόσμο που δεν είχα φανταστεί. Ήταν ο κόσμος των λαϊκών προαστίων. Μια γκρίζα εικόνα μέσα σε απαλή ομίχλη κάλυπτε όλη την κίνηση αυτού του κόσμου. Ταλαιπωρημένα πρόσωπα που κινούσαν για το μεροκάματο. Ανήλιαγα εργοστάσια. Σκονισμένοι δρόμοι και πλατείες. Λεωφορεία που αγκομαχούσαν από στάση σε στάση. Φτώχεια και εγκατάλειψη συνόψιζαν μέσα μου ένα μακρύ παράπονο και μια απαρηγόρητη απελπισία. Έξοχα αποτυπώνεται αυτή η μελαγχολική ακινησία στον πίνακα της Χαρίκλειας Μυταρά, που κοσμεί το εξώφυλλο. Μέχρι τότε μεγαλωμένος σε ελεύθερο αγροτικό περιβάλλον, ένοιωθα με διαφορετικό τρόπο τις δυσκολίες της ζωής, γιατί αυτά εκεί, τα αντιστάθμιζε και τα εξουδετέρωνε η ομορφιά της φύσης και το άπλετο φως του Ολύμπιου τοπίου. Εδώ γνώριζα μια άλλη ζωή, που δυσκολευόμουν να προσαρμοστώ μαζί της.
Όταν λοιπόν ο Μπουρμπούλης στις αρχές του 1980 μου διάβασε τους στίχους του, λίγα πράγματα είχαν αλλάξει σε αυτές τις περιοχές και εγώ δεν είχα ξεχάσει τίποτα από εκείνα τα χρόνια. Θυμάμαι ρίχτηκα με μεγάλο κέφι στην δουλειά, έτσι που μέσα σε λίγο χρόνο είχα ετοιμάσει όλα τα τραγούδια. Η επιλογή της Μπέλλου, πιστεύω, ήταν εύστοχη. Ερμήνευσε τα Λαϊκά Προάστια με τρόπο συγκλονιστικό, κομίζοντας εκείνο το δραματικό και συνάμα τραγικό στοιχείο της φωνής της, που είχε κατακτήσει στα ώριμα χρόνια του βίου της.
Περιέγραψα τις αφορμές τις αιτίες και τους λόγους, που επέδρασαν ευεργετικά μέσα μου, ώστε να γράψω αυτή τη μουσική για τα Γράμματα στο Μακρυγιάννη και τα Λαϊκά Προάστια. Υπήρξα τυχερός γιατί ξεκίνησα την καλλιτεχνική μου πορεία σε γόνιμες και φορτισμένες εποχές, που αναγνώριζαν και ανταποκρίνονταν στα σήματά μας.
Ηλίας Ανδριόπουλος
Φεβρουάριος 2012
Απόσπασμα από το βιβλίο «ΑΝΤΙΗΧΗΣΕΙΣ» εκδ. Μαΐστρος
ΗΛΙΑΣ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΣ
27 Φεβρουαρίου – 4 Μαρτίου 2012
Το Δεύτερο Πρόγραμμα 103,7 συναντά τους Έλληνες δημιουργούς. Τα τραγούδια, οι συνθέσεις, η ιστορία και οι απόψεις των Ελλήνων δημιουργών φιλοξενούνται στα studio της Ελληνικής Ραδιοφωνίας.
Η εβδομάδα από τη Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου έως και την Κυριακή 4 Μαρτίου 2012 είναι αφιερωμένη στο συνθέτη Ηλία Ανδριόπουλο.
Από Δευτέρα έως και Κυριακή, ανάμεσα στις εκπομπές του ημερήσιου προγράμματος, στις ώρες 10.00, 13.00, 16.00 και 18.00, θα ακούγονται επιλεγμένα τραγούδια από όλα τα χρόνια στα οποία ο Ηλίας Ανδριόπουλος σημάδεψε με την παρουσία του την ελληνική μουσική.
Την Πέμπτη 1 Μαρτίου, 20.00 με 22.00, στο στούντιο Ε της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, οι ακροατές του Δευτέρου Προγράμματος 103,7 συναντούν τον Ηλία Ανδριόπουλο. Μαζί του η Νένα Βενετσάνου, η Ελένη και η Σουζάνα Βουγιουκλή, η Θεοδώρα Μπάκα και ο Πέτρος Γαϊτάνος. Στο πιάνο συνοδεύει ο μαέστρος Δημήτρης Μπουζάνης. Θα ακουστούν τραγούδια από τους μελωδικούς κύκλους του συνθέτη «Γράμματα στο Μακρυγιάννη», «Λαϊκά προάστια», «Προσανατολισμοί», «Αργοναύτες» και «Ωδαί».
Η μουσική συνάντηση της Πέμπτης θα μεταδοθεί απευθείας από το Δεύτερο Πρόγραμμα 103,7 και, μέσω διαδικτύου, από την υπηρεσία webtv στο www.ert.gr/webtv.
27 Φεβρουαρίου – 4 Μαρτίου 2012
Το Δεύτερο Πρόγραμμα 103,7 συναντά τους Έλληνες δημιουργούς. Τα τραγούδια, οι συνθέσεις, η ιστορία και οι απόψεις των Ελλήνων δημιουργών φιλοξενούνται στα studio της Ελληνικής Ραδιοφωνίας.
Η εβδομάδα από τη Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου έως και την Κυριακή 4 Μαρτίου 2012 είναι αφιερωμένη στο συνθέτη Ηλία Ανδριόπουλο.
Από Δευτέρα έως και Κυριακή, ανάμεσα στις εκπομπές του ημερήσιου προγράμματος, στις ώρες 10.00, 13.00, 16.00 και 18.00, θα ακούγονται επιλεγμένα τραγούδια από όλα τα χρόνια στα οποία ο Ηλίας Ανδριόπουλος σημάδεψε με την παρουσία του την ελληνική μουσική.
Την Πέμπτη 1 Μαρτίου, 20.00 με 22.00, στο στούντιο Ε της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, οι ακροατές του Δευτέρου Προγράμματος 103,7 συναντούν τον Ηλία Ανδριόπουλο. Μαζί του η Νένα Βενετσάνου, η Ελένη και η Σουζάνα Βουγιουκλή, η Θεοδώρα Μπάκα και ο Πέτρος Γαϊτάνος. Στο πιάνο συνοδεύει ο μαέστρος Δημήτρης Μπουζάνης. Θα ακουστούν τραγούδια από τους μελωδικούς κύκλους του συνθέτη «Γράμματα στο Μακρυγιάννη», «Λαϊκά προάστια», «Προσανατολισμοί», «Αργοναύτες» και «Ωδαί».
Η μουσική συνάντηση της Πέμπτης θα μεταδοθεί απευθείας από το Δεύτερο Πρόγραμμα 103,7 και, μέσω διαδικτύου, από την υπηρεσία webtv στο www.ert.gr/webtv.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)